Europa-postzegels 2017 Nederlandse kastelen
Bron: Postzegelblog, www.postzegelblog.nl(maart 2017)
Op 20 februari 2017 werd het Europa-postzegelvel 'Nederlandse kastelen' (als gezamenlijk thema) met tien
postzegels uitgegeven, waarop twee verschillende waterburchten staan van ontwerper Bart de Haas uit 's-Gravenhage
met de waarde aanduiding 'Internationaal 1'.
Op de Europa-postzegels 2017 zijn twee Nederlandse kastelen afgebeeld:
Waterburcht Doornenburg gelegen bij de splitsing van de Rijn in het Pannerdensch Kanaal en de Waal (noordoostelijk
van Nijmegen).
Waterburcht Ammersoyen bij het dorp Ammerzoden, gelegen aan de Maas in de Bommelerwaard (ten noorden van
's-Hertogenbosch).
Actuele kleurenfoto's van beide kastelen (links & rechts) in combinatie met
oude monochroom-blauwe prenten ervan (rechts & links).
Ets 'Het Kasteel te Doornenburg' in de Opper-Betuwe (1732) is gemaakt door Hendrik Spilman (gravure) en Abraham de Haen (tekening), Universiteitsbibliotheek Leiden.
Tekening 'Kasteel Ammersoyen vanuit het noordwesten' (1734) is gemaakt door Abraham de Haen, Gemeentemuseum Arnhem.De prenten staan ten opzichte van de kleurenfoto's lager en bevinden zich daardoor als beelddoorloper gedeeltelijk op de er onderliggende postzegel. Beide kasteelafbeeldingen verbeelden door de reproductietechniek (foto - prent) de ouderdom van de burcht. Het (door sommigen verfoeide) beelddoorloper-effect verbeeldt de voortgang en opeenvolging van de burchtbewoners van het kasteel door de eeuwen heen.
Plattegrond contouren: vierkant bij Doornenburg, ronde torens bij Ammersoyen.
Drie transparante familiewapens bij Doornenburg van de vroegere bewoners:
Van Doornick (1313 - 1385),
Van Bylandt (1385 - 1481),
Van Homet (1459 - 1474).
Eén wapenschild bij Ammersoyen voor de familie Van Arkel-De la Kethullen, die in de periode 1496 t/m 1694 de burcht bewoonde.
Gedachtegang tijdens ontwerpproces
De twee kastelen zijn tegenwoordig niet meer bewoond en hebben nu vooral een educatieve en recreatieve functie.
"Die kant wil ik niet op", zegt Bart de Haas ."Daarom ben ik gaan zoeken naar oude prenten, naar plattegronden en
naar historische beeldelementen zoals de wapenschilden om die in combinatie met de foto's te gebruiken. Op basis
van die elementen heb ik schetsen gemaakt, met allerlei verschillende invalshoeken. Zo heb ik gekeken of ik iets
kon doen met het schuine kleurenpatroon van kasteelluiken, met heraldische vormen, ronde vormen of combinaties
daarvan. Ik heb veel plezier beleefd aan het herkennen van de vele mogelijkheden. De beste oplossing bleek te zijn om
de kleurenfoto van het kasteel en de monochrome prent via de contouren van de plattegrond met elkaar te verbinden. Aan
de zijkanten heb ik de wapenschilden als transparante vorm toegevoegd. Mooi, maar daardoor werd het wel vol. Om er
meer lucht in te brengen, is aan de linker- en rechter zijde van de postzegel een witte strook uitgespaard. Die kon ik
ook benutten voor de sorteerhaak. Een zelfde soort effect is bereikt met wat meer wit op de postzegel zelf om de
typografie beter te laten uitkomen.""
Oog voor het midden
Het resultaat is een evenwichtige combinatie van foto's en prenten van de kastelen met de grafisch interessante vormen
van de plattegrond-contouren en de wapenschilden. "Het vel is min of meer gespiegeld ontworpen door de kastelen en de
heraldiek aan de zijkanten te plaatsen."", aldus Bart de Haas. "Hierdoor wordt het oog naar het midden getrokken.
Daaromheen en tussendoor heb ik de typografie gecomponeerd, terwijl de plattegrond-contouren over de perforatie van
postzegels doorlopen.
Hoewel het ontwerp inhoudelijk naar het verleden kijkt, zijn er voldoende elementen toegevoegd om het een postzegelvel
van nu te maken. Zoals de overlappende beelden, de gelaagde opbouw en het doorloopeffect. Het vergt wel iets van de
kijker, maar dat mag ook wel.""
"Het vergt wel iets van de kijker"
De constatering van Bas de Haan: "Het vergt wel iets van de kijker" zal ongetwijfeld beaamd worden. Door nauwkeurig
en speurend te werk te gaan bij het bekijken en analyseren van beide zegelafbeeldingen valt een (elkaar gedeeltelijk
bedekkende) stapeling van afbeeldingen van de collage op:
1e plan: op de voorgrond familiewapens, een verwijzing naar de vroegere bewoners / geslachten.
2e plan: actuele weergave techniek van de kleurenfoto plaatst de burcht in het hier en nu
3e plan: een verbindend grondplan. Het fundament van het 13e eeuwse kasteel Doornenburg is gemakkelijker als dat van het 14e eeuwse kasteel
Ammersoyen als tussenlaag te ontdekken.
4e plan: op de achtergrond verwijst de historische reproductietechniek van de ets en prent naar het verleden.
Het 'indringen van' een weerbarstige burcht met gracht, ophaalbrug en weinig raamopening was in vroeger eeuwen
een functionele eis van zo'n gebouw. Iets van deze moeilijke 'indringbaarheid' is in de uitstraling van beide
postzegels nog aanwezig. Met andere woorden het onderwerp bepaalt de vormgeving van het ontwerp.
Waar zijn de oorspronkelijke 'gevleugelde wielen' gebleven?
Bron: Postzegelblog, www.postzegelblog.nl
(maart 2017)
Op 1 februari 1938 verschenen drie postpakketzegels in België van een nieuw model 'gevleugeld wiel' maar met opdrukken! Opdrukken met de nieuwe waarde? Heb ik dan de oorspronkelijke zegels gemist? Wanneer waren die dan uitgekomen? Een vraag die ik stelde aan enkele postzegelverzamelaars 'België' maar die wisten het ook niet. Men had daar nooit op gelet.
Twee postpakketzegels hadden de opdruk 5Fr, waarvan een op een oorspronkelijke waarde van 3.50f en de andere op 4.50f.
De derde zegel had een opdruk van 6Fr op 5.50f. De Officiële Belgische Postzegelcatalogus uitgegeven door de 'Belgische Beroepskamer van Postzegelhandelaars' gaf ook geen antwoord op de vraag wanneer eventueel de serie zonder opdruk is verschenen. Wel was vermeld dat de zegels bestaan zonder opdruk maar dat deze niet in omloop zijn gebracht. Dus waarschijnlijk wel bedoeld om de drie zegels in de oorspronkelijke waarden uit te brengen, maar daarvan is blijkbaar niets gekomen. Dus toch opdrukken om ze te kunnen gebruiken voor bepaalde postpakkettarieven.
Verder is bij de serie vermeld dat de zegel van 6Fr gehalveerd kan voorkomen om te dienen als waarde van 3Fr voor de frankering van het 'Pakket voor de soldaat'. Maar dan alleen als de gehalveerde zegel voorkomt op een document behorende tot het pakket voor de soldaat.
En inderdaad, in september 1939 kwam een nieuwe postpakketzegel uit, met een opdrukwaarde van 3Fr wederom op de oorspronkelijke zegel van 5.50f. Daarbij toegevoegd een grote letter M voor militair. In de catalogus is vermeld: De overdrukte zegels waren bestemd voor de verzending van pakjes aan gemobiliseerde militairen. Dus een opdruk op de 'oorspronkelijke' zegel van 5.50f?
Oorspronkelijk? Als men de twee zegels naast elkaar legt zijn toch verschillen te zien. De zegel van 6Fr heeft een fijn raster voor de rode kleur terwijl die voor de tweede zegel, 3Fr, veel grover is.
En ook de kleur drukinkt is duidelijk anders. De ene helder rood en de tweede donker rood. Dat betekent naar mijn mening, dat de zegel met de opdruk 3Fr en de letter M gedrukt is op een opnieuw aangemaakte 'oorspronkelijke' zegel van 5.50f. Dus in feite geen opdruk maar een tweede drukgang in blauw.
En die mening wordt helemaal versterkt toen in 1946 drie nieuwe postpakketzegels verschenen, wederom met 'opdruk' van de nieuwe waarde op 5.50f. Maar nu waren de 'oorspronkelijke' zegels gedrukt in geheel andere kleuren: 8F (zonder de letter r) op 5.50f bruin, 10F op 5.50f blauw en 12F op 5.50f violet. Weet u het verhaal achter de wonderlijke productie van deze Belgische postpakketzegels?
Voor speciale momenten
(maart 2017)
Het nieuwste postzegelvel Voor speciale momenten bevat tien verschillende postzegels met de
waardeaanduiding 1. Vier van de tien postzegels zijn vierkant. De andere zes zijn hartvormig. Op de postzegels is het
beeld opgebouwd uit kleine illustraties van de hand van grafisch ontwerper Marenthe Otten. Centraal in elke postzegel
staat een wens voor een speciaal moment in een kleurrijk geïllustreerd handschrift. De tien wensen zijn gefeliciteerd,
liefs, veel geluk, sterkte, succes, hoera, fijne dag, proficiat, voor jou en beterschap. Elke wens wordt afgesloten
door een emoticon: lees- en lettertekens die samen een gezichtje vormen. De open ruimtes op de postzegels zijn versierd
met vrolijke illustraties, zoals de nerven van blaadjes, bloemetjes, boom- en bloemblaadjes, klavertjesvier, rondjes,
halve maantjes en sterretjes in allerlei vormen en kleuren. Op elke postzegel staat ook een tweede emoticon, maar dan
met gebruik van deze illustraties en de waardeaanduiding 1. Het postzegelvel Voor speciale momenten bevat verder zeven
sluitzegels met daarin ook een getekend gezichtje. Vijf sluitzegels hebben de vorm van een hartje. Twee hebben de
vorm van een vlindertje. Voor de typografie zijn twee lettertypes gebruikt: de Avenir Black (Adrian Frutiger, 1988)
voor de waardeaanduiding 1, en de Uma Bold (Ariel Di Lision, 2012) voor de vermelding Nederland en 2017.
Marenthe Otten ontwierp eerder de postzegels 10 x Liefde en de Geboortepostzegels, beide uit 2015. Was het een
uitgemaakte zaak dat zij ook het ontwerp voor de postzegels Voor speciale momenten zou maken? Marenthe: "Nee, zeker
niet. Het was dan ook een grote verrassing toen PostNL mij voor deze postzegels benaderde. Het mocht iets speciaals
worden. Ik kreeg alle vrijheid om met vormen te spelen en mijn eigen stijl erin te verwerken. Bij het ontwerpen heb
ik met een lijst van vijftien wensen gewerkt. In overleg met PostNL is de keuze voor de definitieve tien gemaakt."
Spelen met mogelijkheden
PostNL geeft voor het eerst een postzegelvel voor speciale momenten uit. Marenthe: "Ik kon het dus niet vergelijken
met eerdere ontwerpen. In het begin heb ik de opdracht een tijdje op me laten inwerken. Gewoon door in mijn hoofd te
spelen met de mogelijkheden. Wel heb ik nog eens goed gekeken naar het ontwerp van de postzegels 10 x Liefde. Daar was
iedereen enthousiast over. Niet dat dit nieuwe vel een vervolg erop is, want het mocht echt iets nieuws zijn.
Vervolgens ben ik met potlood losse tekeningetjes gaan maken in een schetsboek. Gewoon om ideeën uit te proberen.
Om een sfeer te creëren. Niet binnen de randen van een postzegel of van een postzegelvel, maar helemaal uit de vrije
hand."
Technische specificaties
| Zegelformaat | divers |
| Papier | zelfklevend met fosforopdruk |
| Gomming | zelfklevend |
| Druktechniek | offset |
| Oplage | 138.000 velletjes |
| Drukkerij | Joh. Enschedé Security Print, Haarlem |
| Drukkleuren postzegel | geel, magenta, cyaan, zwart |